۱-  اولین سیاهه ، لیست یا فهرست آثار ملی در سال  ه خ که تعداد آنها ۸۰ تا بود توسط هرتسفلد تهیه شد.

ارنست هرستفلد باستان شناس آلمانی

2 -  در ۱۰ اردیبهشت سال ۱۳۰۷ آندره گدار فرانسوی که تبعه دولت فرانسه بود در ایران استخدام و در سال ۱۳۰۹ لیست ۳۸۵  تایی آثار ملی ایران زمین را تهیه و ارائه نمود.

آندره گدار باستان شناس فرانسوی

3-  در ۱۲ آبان ماه ۱۳۰۹ قانونی به نام قانون عتیقیات در مجلس شورای ملی به تصویب رسید که طبق فصل اول قانون «کلیه آثار اقوامی که تا انتهای دوره زندیه در خاک ایران زندگانی کرده اند عتیقه نامیده می شود …» در ۲۸ آبان سال ۱۳۱۱ نظام نامه اجرایی قانون عتیقیات در ۴ فصل به تصویب رسید. این هم متن کامل قانون عتیقیات و نظام نامه اجرایی آن 
نکته اول:  با توجه به دشمنی حکومت پهلوی با قاجار ، آثار ملی دوران قاجار در این لیست جایی نداشتند اما در ۲۳ آذر سال ۱۳۲۳ اساسنامه جدید آثار ملی ایران به تصویب رسید  که طبق لایحه ای ، حفاظت و مرمت آثار دوره قاجار که جنبه عمومی داشت نیز مشمول قانون عتیقات سال ۱۳۰۹ گردد.
۴-  در نهایت امر در ۸ بهمن ماه ۱۳۱۳ اثری با نام « سلیمان تپه ، زیرز ، مازیر و یا زیر تپه»  که در تاریخ ۲۴ شهریور سال ۱۳۱۰ توسط آندره گدار معرفی شده بود در لیست یا فهرست آثار ملی ثبت شد . این هم سند اولین اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور ایران  اما یک نکته خیلی جالب ، این اثر را فعلا ما در ایران نمی تونیم ببینیم چون موقعیت جغرافیایی اش در کشور عراقه ..!!!!! این هم سندش
۵- تا پایان دوره پهلوی ۱۶۳۳ اثر در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید که آخرین اثر ثبت شده مورخ ۱۳۵۷/۶/۶ ه خ  در دوره پهلوی به نام تپه نادری در شهر اردبیل ثبت شد. جالب آنکه تا ۱۳۶۳/۶/۲۵ هیچ اثری به لیست آثار ملی ایران اضافه نشد که در نهایت امر تپه شهریور  به شماره ثبت ۱۶۳۴ واقع در حومه شهر اردبیل به ثبت رسید. و نکته جالبتر آنکه در دولت نهم و دهم نزدیک به ۳۰ هزار اثر به لیست آثار ملی ایران اضافه شده است.

تپه نادری آخرین اثر ثبت شده دوران پهلوی در لیست آثار ملی

6- فرآیند ثبت یک اثر در فهرست آثار ملی پنج مرحله است، ابتدا پرونده کامل در شورای ثبت استان بررسی و پس از آن به شورای ثبت کل کشور ارسال می‌شود. در این مرحله کار‌شناسان و متخصصان ثبت آثار در هیات‌هایی تخصصی، پرونده‌ها را از لحاظ، مرمت، معماری، منظر فرهنگی و باستان‌شناسی بررسی کرده و به رای می‌گذارند. در صورت وجود یک نقص در پرونده هر اثری، آن اثر در فهرست آثار ملی به ثبت نخواهد رسید. البته یک اثر باید دارای چند مشخصه اصلی باشد ؛ الف) اثر نشان دهنده مقطعی از تاریخ ملی یا بین المللی با بار غنی فرهنگی و تاریخی باشد. ب) اثر متعلق یا در ارتباط با شخصیتهای برجسته تاریخ کشور و یا نشانگر گوشه ای از زندگی ، فعالیت یا آثار آنان باشد. ج) اثر در سطح ملی یا بین المللی شاخص یک مبداء تاریخی یا نقطه عطف در تاریخ انسان یا دست ساخته های او و یا حرکتی تاریخی باشد. د) اثر در سطح ملی یا بین المللی حاوی اطلاعات جامعی از تاریخ و معارف انسانی ، فرهنگ و تمدن بشری تاریخ علوم و فنون هنرها باشد و یا نقش تعیین کننده ایی را در این زمینه ایفا کند. ه) اثر نزد عامه مردم و عرف مورد احترام یا توجه خاص باشد.
۷- خلاصه قانون پشت قانون که این فهرست میراث فرهنگی ، مادی ، معنوی ، هویتی ، اصالتی و … به شمار می رود و باید در حفظ آثار ملی کوشا باشیم . این هم گزارشی درباره قوانین و …. نگهداری از آثار ملی از ابتدا تاکنون؛
الف) تأسیس انجمن آثار ملی (اولین نهاد نیمه دولتی فعال در زمینة میراث فرهنگی در سال ۱۳۰۱) به پیشنهاد ذکاء الملک فروغی، وزیر امور خارجة رضا شاه که در آن زمان نخست وزیر بود با هدف پروش علاقه عامه به آثار قدیمه (ریاست انجمن آثار ملی به عهده رضاشاه بود)

سند انجمن آثار ملی در کتاب راهنمای ارتش ۱۳۳۰

ب) تصویب قانون اوقاف در سال ۱۳۱۴ که طبق آن بخشی از عایدات اوقافی به مصرف ساختمان و تعمیرات ابنیه تاریخی و مرمت مدارس قدیمه و اماکن و آثار مقدسة ملی می رسد (نگاه مثبت اوقاف به آثار ملی)
ج) تخصیص اولین اعتبار در بودجة دولت (وزارت فرهنگ) برای تعمیر ابنیه تاریخی در سال ۱۳۰ ه خ که مربوط به تخت جمشید بود.
نکته دوم :‌طبق قانون مصوب ۱ اردیبهشت ماه ۱۳۲۲ کنوانسیون لاهه کلیه میراث فرهنگی در زمان جنگ هم باید از آنها حفاظت شود.
د) سازمان ملی حفاظت از آثار باستانی ایران در ۳۰ آبان ماه ۱۳۴۴ ه خ توسط  وزارت فرهنگ و هنر تاسیس که برای اولین بار در آن دستورالعمل فنی حفاظت از اثار ملی در آن گنجانده شده بود.
ه) تصویب قانون حفظ آثار ملی و تصویب قانون اخذ ۲۰ ریال عوارض از هر تن سیمان برای تعمیر بناهای تاریخی در مجلس شورای ملی در ۲۰ اردیبهشت سال ۱۳۴۶ ه خ

تپه شهریور اولین اثر ثبتی جمهوری اسلامی در سال ۶۳

و) تصویب قانون خرید اراضی، ابنیه و تأسیسات برای حفظ آثار تاریخی و باستانی در ۲۷ آذر سال ۱۳۴۷ ه خ
نکته سوم:‌ بعد از پیروزی انقلاب اسلامی صادق خلخالی دستور تخریب تخت جمشید را داد که با مقاومت دولت موقت و آیت الله طالقانی این امر محقق نشد ولیکن آرامگاه رضا شاه که با شماره ۱۳۲۹ در سال ۱۳۵۵ در لیست آثار ملی شهرری ثبت شده بود در اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۹ تخریب شد.
ز) در ۱۹ آبان سال ۱۳۵۸ ه خ تصویب منشور توریسم فرهنگی از سوی شورای بین المللی بناها و محوطه های تاریخی (ایکوموس) در شهر بروکسل بلژیک با هدف تضمین حفاظت از بناها و محوطه های تاریخی در برابر اثرات مثبت و منفی گسترش گردشگری به تصویب رسید.
ح) پس از تاسیس انجمن پاسداران دانش و هنر وابسته به بنیاد حافظان فرهنگ و هنر در ۱۱ شهریور سال ۱۳۶۶ ، انجمنی به نام انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به جای انجمن آثار ملی (که پس از انقلاب تعطیل شده بود) در ۲۲ آبان همان سال تشکیل شد.
ط) و قانون های دیگر از قبیل ؛ ماده ۱ قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در ۱۰ بهمن ۱۳۶۴ ، ماده سوم قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب ۲۸ تیر ۱۳۶۷ ، قانون حقوق مالکانه مصوب ۲۸ بهمن ۱۳۷۱ مجلس شورای اسلامی ، قانون مصوب سال ۱۳۸۴  هیئت وزیران و ….

سند ثبت سلیمان ثپه ،‌ زیرز ، مازیر و یا زیر تپه ، اولین اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران که در کشور عراق قرار دارد

8- بنا و اماکن ثبت شده در لیست آثار ملی معاف از مالیات و عوارض هستند و حفاظت و مرمت آنها به عهده دولت است و هیچگونه خللی در مالکیت صاحبان اثر وارد نمی کنه ، در زمان فروش فقط دولت حق خرید آنها را دارد. راستی طبق قوانین لیست آثار ملی ایارن باید به آگاهی کلیه مردم رسانده شود و نزدیک به ۴ هزار تا اثر در فهرست آثار ملی ثبت شده. ۳۳ هزار ۷۱ اثر تاکنون
۹- در ۳ آبان ۱۳۶۱ فقهای دیوان عدالت اداری ، قانون عتیقیات مصوب سال ۱۳۰۹ را مغایر با شرع … اعلام می کنند . البته در سال ۱۳۷۵ برخی از فقها خروج آثار تاریخی را از فهرست آثار ملی جایز ندانستند ,  و داستان خروج آثار ملی از به حکم دیوان شروع شد.
۱۰- اداره حقوقی قوه قضاییه در نظریه مشورتی شماره ۳۰۰۸/۷ مورخ ۲۰/۴/۱۳۸۵ خود اعلام نموده :‌ «چنانچه شهرداری بر اساس اجازه سازمان میراث مرتکب اقدامی شده باشد که سبب تزلزل بنیاد آثار فرهنگی و تاریخی شود بنا به دادخواهی هر یک از افراد ملت ، دادستان مکلف به رسیدگی متهمین است . این آثار متعلق به عموم مردم است و دولتمردان باید در حفظ آن اقدام کنند و هریک از افراد ملت حق اعتراض و بر این اساس اختیار مراجعه به دادستان را دارند»

حالا خودتان می دانید و آثار ملی کشورتان!!!!

               com. سفرنویس