ره آورد من

خودکشي در مدارس و دانشگاه ها

در مورد آمار خودکشي کودکان و نوجوانان در سال هاي اخير آمار دقيقي ارائه نشده، غير از چند سال پيش که حميد زنديه معاون وقت آموزش و پرورش شهر تهران از وقوع 283 مورد خودکشي در سال در بين دانش آموزان شهر تهران خبر داده بود و غير از اين ديگر آماري اعلام نشد.

پژوهش ها نشان مي دهد مشکلات عاطفي از قبيل افسردگي، اضطراب، روابط ناخوشايند و نظام حمايتي دانش آموزان، اختلالات رواني، سوءمصرف مواد مخدر و الکل، نداشتن مهارت هاي مقابله يي و سازگاري، از دست دادن اعتماد به نفس، نبود خدمات مشاوره يي به ويژه براي نوجوانان در معرض خطر و دسترسي نداشتن به خط کمک - راهنمايي تلفن، از جمله مولفه هاي خطرآفرين به ويژه در بين نوجوانان براي اقدام به خودکشي است. با اين وجود در ميانه هاي سال 85 اعلام شد که تنها 15 هزار مشاور، فقط در مدارس متوسطه و پيش دانشگاهي وجود داشته و براساس آخرين آمار با کمبود دو هزار و 215 مشاور روبه رو هستيم و هيچ مدرسه ابتدايي و راهنمايي مشاور ندارد. ضمن اينکه نرم مصوب مشاوره در مدارس به ازاي هر 12 دانش آموز يک ساعت خدمات راهنمايي و مشاوره است، اما هم اکنون به ازاي هر 280 دانش آموز يک مشاور تمام وقت در مدارس وجود دارد.

البته همان موقع اعلام شد که طرح جامع پيشگيري از خودکشي در محيط هاي دانش آموزي توسط آموزش و پرورش تهيه شده است.

در مورد دانشجويان هم، براساس بررسي دفتر مشاوره وزارت علوم، خودکشي دومين علت مرگ دانشجويان شناخته شده است. در همين گزارش آمده است، نرخ جهاني خودکشي دانشجويي 5/7 در صدهزار نفر است که تقريباً نصف ميزان خودکشي همتايان غيردانشجوي آنها است.

نرخ خودکشي دانشجويي در ايران طي سال هاي

86 - 77 در دانشگاه هاي تحت پوشش وزارت علوم، حداکثر 6/1 در صدهزار و حداقل 6/0 در صد هزار نفر بوده است. اين در حالي است که به گفته دکتر بهروز مرادي، عضو هيات علمي دانشگاه تربيت معلم کرج، تاکنون 206 مورد اقدام به خودکشي در دانشگاه هاي دولتي ثبت شده که از اين تعداد 20 مورد با مرگ همراه بوده و خودکشي در بين دانشجويان پسر بيشتر از دختران بوده است.

دکتر گلزاري استاد دانشگاه علامه طباطبايي هم در ارائه نتايج يک تحقيق که در سال 83 انجام شده، مي گويد؛ 450 هزار دانشجو در تحقيق به عنوان نمونه بوده اند که در آن 10 درصد از پسران و 7 درصد از دختران انگيزه خودکشي داشته اند. گلزاري در ادامه تاکيد مي کند که آمار خودکشي در ميان دانشجويان و دانش آموزان رو به افزايش است.

شايد بالا بودن اين آمارها، وزارت علوم را به فکر تدوين طرح جامع پيشگيري از خودکشي در ميان دانشجويان انداخت. برهمين اساس به منظور پيشگيري از خودکشي در دانشگاه ها، برنامه جامع پيشگيري از خودکشي براي دانشجويان دانشگاه هاي سراسر کشور، مشتمل بر 7 راهبرد اساسي تدوين شده است و طي آن غربالگري، آموزش، تقويت و گسترش شبکه حمايت اجتماعي و مداخله، درمان و حمايت، از راهبردهايي است که دستيابي به هدف آن را به صورت عملياتي مشخص مي کند.

روش هاي عجيب خودکشي

به گفته کارشناسان روش هاي خودکشي در ايران نيز در حال تغيير هستند. خودسوزي به 50 درصد روش هاي خودکشي زنان که بيشترين اقدام کنندگان به خودکشي در کشور هستند بدل شده است. تحقيقات ديگر نشان مي دهد که استفاده از دارو، سم و پارگي عروق در کنار حلق آويز کردن و سقوط از ارتفاع به روش هاي خودکشي در کشور افزوده شده است. روش هاي عجيب ديگري نيز در چند سال گذشته گزارش شده است. از جمله شيوه اپيدمي خودکشي با قرص برنج که در ماه هاي اخير علاوه بر مناطق شمالي کشور به تهران نيز رسيده است. به گفته برخي از کارشناسان استفاده از اين روش نشانه اوج خشم در فرد اقدام کننده است. يک روش عجيب ديگر که در لرستان شايع شد، خودکشي بر اثر گچ خوري است. پژوهشگران در تحقيقي در استان لرستان به اين نتيجه رسيده اند که 45 درصد موارد اقدام به خودکشي با گچ در گروه سني 10 تا 19 سال قرار داشته و اکثريت بيماران را دانش آموزان تشکيل داده اند.

از ديگر سو، شواهد حاکي از آن است که خودکشي ها از حوزه خصوصي بيرون آمده و با ميل شخصي فرد به حوزه عمومي کشيده مي شوند. تا به حال چند مورد خبر خودکشي در ملاء عام با پرتاب شخص جلوي قطار شهري (مترو) را شنيده ايم. کارشناسان معتقدند تنها آنها که مرگ را آخرين راه حل مي دانند و به اين قطعيت رسيده اند، راه پرتاب جلوي قطار ر ا برمي گزينند. اين دسته از افراد به دليل اختلالات رواني يا جلب توجه مردم يا نشان دادن اوج خشم و انفجار خود از ديگري يا ديگران اين راه را انتخاب مي کنند.

خودکشي قابل پيشگيري است

کارشناسان معتقدند خودکشي قابل پيشگيري است. «برايان ميشارا» رئيس انجمن بين المللي پيشگيري از خودکشي در اين رابطه مي گويد؛ در صورتي که کشورهاي جهان دسترسي به آلاتي همچون اسلحه، داروهاي مرتبط با خودکشي و همچنين سم هاي بسيار کشنده را محدود کنند، آمار قربانيان خودکشي کاهش پيدا خواهد کرد.

وي همچنين توجه دولت ها به ايجاد فرصت هاي شغلي مناسب براي افراد پريشان خاطر، معتاد به مشروبات الکلي و مبتلايان به اسکيزوفرني را از بهترين راه هاي کاهش شمار قربانيان خودکشي در سراسر جهان برمي شمرد.

يکي از کارشناسان داخلي هم در اين رابطه مي گويد؛ پيشگيري از خودکشي نيازمند طرح ملي است که اجراي آن با همکاري نهادهاي مختلفي همچون آموزش و پرورش، صدا و سيما، بهزيستي، وزارت بهداشت و درمان و وزارت ارشاد امکان پذير است. وي مي گويد؛ همچنين براي پيشگيري از خودکشي بايد اختلال هاي رواني به خصوص افسردگي درمان و مهارت هاي زندگي به فرد آموزش داده شود و احساس شادي و اميد را در ميان افراد جامعه افزايش داد.