ره آورد من

       دنیای متحول با علوم و فنون مختلف، هدف ها و طرح های متفاوت را می طلبد. طرح ریزی برای رسیدن به دانش و پیشرفت در این حیطه بسبار حائز اهمیت است. هدف اساسی تعلیم و تربیت: رسیدن به خودشکوفایی است. در دنیایی که تحولات با سرعت ثانیه ها همراه است، و نیاز به دانستن، از مهمترین وظایف یک نظام آموزشی است، حرکت چگونه خواهد بود؟ حال آیا با این مباحث در این تغییرات عظیم در همه ارکان جهان، شناسایی و فهماندن آن در طی یک جریان تربیتی و آموزشی چگونه خواهد بود؟

       در نظام های سنتی، احتیاجی به تحول و نیاز به تغییر نبود، چون اساساً تحولی وجود نداشت. که ما را در پی ریزی آموزش جدید تحریک کند. اما، در جهان هستی و پیکره دانش امروزه این نیاز به شدت احساس می شود. تکنولوژی آموزشی به عنوان یک علم، امکانات و توانائی هایی را در اختیار تک تک اجزاء نظام تعلیم و تربیت یک کشور قرار داده، تا همواره تمام این عناصر در هم جهتی و هم پویشی یکدیگر و رسیدن به کشفیات و هدف غایی علم حرکت کنند. دانشی که با برخورداری از سه حیطه طراحی، اجرا و ارزشیابی سیستماتیک آموزش، ما را به غنای علمی و فرهنگی می کشاند. دانشی که در خدمت سردمداران کل آموزش به ویژه برنامه ریزان و مسئولان آموزشی و مسئولین اجزاء آموزش که معلمین هستند قرار می گیرد. از طریق رسانه ها ما را به سمت هدف اصلی که رسیدن به یادگیری است می کشاند. حرکتی نظام مند که لازمه آن، طراحی دقیق، با استفاده از محدودیت ها و امکانات و اجرا آن در کل نظام و در مرحله آخر، ارزشیابی از کل فرایند یاددهی یادگیری است. تکنولوژی آموزشی، با دید وسیع ،این امکانات را، هم برای معلمین و هم برای فراگیران ایجاد کرده، تا با در اختیار قرار دادن روش ها و فنون مؤثر و مفید در امر یادگیری و آموزش، خود را پابه پای تغییرات و تحولات عظیم به جلو حرکت دهند. لازمه هر برنامه ریزی در امر آموزش، شناخت تمام عناصر آموزشی است، مسلماً تمام عناصر در نظام آموزشی یک کشور از 100% مطلوبیت برخوردار نبوده و نواقص حتمی و احتمالی در آن ها وجود داشته، حال دانش تکنولوژی آموزشی؛ این موقعیت را فراهم کرده، تا با یک دید کلی، اجزاء را شناسایی کرده، برای آن ها طرحریزی کرده و آن ها در جهت بهبود و مفید بودن سوق دهد. بحث فراگیران، به عنوان دریافت کنندگان علوم، همیشه در طول تاریخ مبهم بوده .در نظام های سنتی به فراگیر بهایی داده نمی شود. تنها وظیفه یادگرفتن؛ آن هم به عنوان به خاطرسپاری ذهنی برای آن ها متصور می شود. حال با رویکرد جدید، فراگیران که حتماً تفاوت های آن از تمام جهات مهم بوده ،مورد توجه قرار گرفته اند؛ آموزشی که پایه های آن بر تفاوت های فردی بوده و برنامه های خود را بر اساس توانائی ها، علایق و نیازهای آن ها تهیه کرده، مسلماً به موفقیت خواهد رسید. پس این وظیفه خطیر، مختص علمی است به نام تکنولوژی آموزشی. هدف از به کارگیری تکنولوژی آموزشی در کل فرایند یاددهی – یادگیری، رسیدن به یادگیری عمیق و معنادار و از همه مهمتر پایدار برای فراگیر و یاددهنده است. ضعف های نظام آموزشی و نارسایی های تدریس ما، بیشتر به خاطر استفاده محض از روش ها و فنون قدیمی است، که معلم نماینده تام آن است؛ پس چه بهتر که از این نارسایی ها فاصله گرفته و آن ها را بهبود ببخشیم، و این در توان یک رویکرد جدیدا ست. هزینه های سرسام آور آموزش، تعداد بیش از حد فراگیران با نیازها و توانائی های مختلف و نداشتن برنامه های متغیر برای تک تک فراگیران با خصوصیات ذکر شده، از معضلات اساسی آموزش و پرورش است؛ و دانش تکنولوژی آموزشی تمام این موارد و بسیاری دیگر از نارسائی ها را با استفاده از رویکردهای خود حل کرده است، استفاده از روانشناسی پرورشی، برای درک تفاوت های فردی. استفاده از رسانه ها چه به عنوان معیار آموزش و چه به عنوان کمک به آموزش برای فراگیران کم سرعت یا کند یادگیر. استفاده از علم ارتباطات برای برقراری آموزشی لطیف تر و عمیق تر. درگیرکردن دانش آموزان با روش های نوین تدریس، از جمله یادگیری های فردی و اکتشافی و از همه مهمتر ایجاد یادگیری های جدید از طریق غیررسمی ¹و غیرسنتی مثل: آموزش های مجازی²، دانشگاه های مجازی³ و یادگیری های همسو با تغییرات نوین در دنیا مثل: یادگیری های الکترونیک،⁴ از دستاوردهای اساسی این رشته علمی محسوب می شود. حرکتی که با بها دادن به طرح ریزی های اساسی و منظم، در همه اجزاء به هدف غایی خود، یعنی پرورش انسان های کارآمد و بهره گیری واقعی و مطلوب از برنامه هاو امکانات خواهد رسيد.

        محمد رضا مهدوی